وضعیت کنونی تئوری سازمان، ما حصل یک فرآیند تکاملی است. با گذشت دهه های متمادی، دانشگاهیان و مدیران با پیشینه های گوناگون و دیدگاه های مختلف سازمان ها را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده اند. هدف این ضمیمه مروری است بر نقش این افراد و تشریح اینکه چگونه تا به اینجا رسیده ایم. موضوع اصلی این است که نظریه های رایج سازمان، الگوهای تکاملی جمعی را انعکاس می دهند.

تئوری ها در طی زمان ارائه شده اند، ارزیابی گردیده اند و مورد تجزیه و تحلیل و موشکافی دقیق قرار گرفته اند، بینش های جدید در باب سازمان کمک کرد تا محدودیت های تئوری های اولیه ظاهر گردد. بنابراین اگر شما بخواهید آنچه را که امروزه در سازمان ها رخ می دهد، درک کنید، نیاز دارید، سیر تحولی را که، تئوری های سازمانی طی نموده اند تا به این مرحله رسیده اند، مورد بررسی قرار دهید.

ایجاد یک چهار چوب

اقدام واقعی در تئوری سازمان قبل از قرن حاضر صورت گرفته است. نقاط عطف محدودی، قبل از قرن بیستم وجود دارد که آن ها را در بخش بعدی مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد. از این ارو، مسئله ی واقعی، ایجاد چهارچوبی است که بتواند ماهیت تکاملی تئوری معاصر سازمان را کاملا تشریح نماید.

چنین مطرح شده است که در تکامل تئوری سازمان ابعاد دوگانه ای مورد تاکید قرار گرفته اند و این دو بعد دیدگاه های مخالفی نسبت به هم ارائه داده اند. بعد نخست چنین بیان می دارد که سازمان ها نوعی سیستم هستند. قبل از سال ۱۹۶۰، دیدگاه  سیستم های بسته بر تئوری سازمان حاکم بود. سازمان ها به عنوان پدیده های خود گردان و جدای از محیط مد نظر قرار می گرفتند.

 با آغاز دهه ۱۹۶۰، دیدگاه سیستم های باز، شروع به غالب شدن بر تئوری سازمان کرد. تحلیل های گذشته که متمرکز بر ویژگی های داخلی سازمان بودند، جای خود را به رویکردهای دیگری دادند که بر حوادث و فرآیند های خارجی تاثیرگذار برسازمان، تاکید داشتند. بعد دوم به نتایج غائی ساختار سازمان مرتبط می شود.

در اینجا نیز دو دیدگاه متضاد وجود دارد. دیدگاه عقلائی، استدلال می کند که ساختار یک سازمان به عنوان وسیله ای جهت تحقق اهداف از پیش تعیین شده، محسوب می شود. در مقابل، دیدگاه اجتماعی تاکید می کند که ساختار نتیجه ی تضاد نیرو هایی است که عوامل موثر بر سازمان محسوب شده و در پی قدرت و کنترل هستند.

چهار چوب زمانی هر نوع، تقریبی است. در بحث های بعدی یک دسته از نظریه پردازانی را که خارج از این دوره زمانی بوده اند، معرفی خواهیم کرد. اطلاعات نشان داده شده در جدول زیر رهنمودهای مفیدی برای درک تکامل تئوری سازمان ارائه می دهد.